GooZhuq!

Book Title: Black Box Thinking : Marginal Gains and the Secret of High Performance Author(s): Matthew Syed Format: Paperback Publisher: John Murray Publishers Ltd. Language: English ISBN-10: 1473613809 ISBN-13: 978-1473613805 Product Dimensions: 6.5 x 0.9 x 7.8 inches

ผม "น่าจะ" ซื้อหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาเพราะ "ชื่อ" ที่มันถูกใช้ ประกอบกับ "น่าจะรู้สึกว่า" ผู้เขียนคงต้องการเสนอแนวคิดบางอย่างที่ย้อนแย้งกับพวก "Thinking Outside The Box" หรือ "การคิดนอกกรอบ" ที่เกาะกุมสมองของผู้คนในสังคมราวกับเป็น "ไวรัสทางปัญญา" มาอย่างยาวนาน ... ซึ่งพออ่านเข้าจริงๆ มันก็คือแนวคิดแบบ "Thinking Outside The Box" นั่นแหละ ... แต่เป็นแบบฉบับของ "การคิดนอกกรอบ" อย่างที่ควรจะเป็น ... ไม่ใช่คิดแบบสะเปะสะปะ ไม่ใช่คิดซี้ซั้ว หรือไม่ใช่คิดบ้าๆ บอๆ ไปตามใจตามอารมณ์ที่ไม่สมประกอบของแต่ละคน ... มันคือ "การคิดนอกกรอบ" ที่ "ไม่สติเฟื่อง" เหมือนอย่างพวก "โอเวอร์ลิเบอรัล" (Over-Liberal) ทั้งหลายเขาพยายามจะ "เสี้ยมสอน" กัน ... เพราะคำว่า Box ในความหมายที่ควรจะเป็นของแนวคิดประเภทนี้ก็คือ "กบาลของคนคิด" นั่นเอง !!

สิ่งหนึ่งที่ค่อนข้างจะกวนใจผมอยู่สักหน่อยสำหรับหนังสือเล่มนี้ก็คือ ประเด็นที่เกี่ยวกับ "การตรวจสอบ" หรือ "การตรวจพิสูจน์" ที่ใช้พื้นที่ของหนังสือไปเยอะมาก (ตาม "ความรู้สึก" ของผมเองนะ !!) เพราะว่าโดยส่วนตัวแล้ว ผมไม่ค่อยจะนิยมชมชอบเรื่องของ "การตรวจสอบ" ซักเท่าไหร่ ถึงแม้ผมเองก็รู้อยู่แก่ใจว่า "การตรวจสอบ" หรือ "การตรวจพิสูจน์" นั้นเป็น "เรื่องจำเป็น" ... ซึ่ง ... "เรื่องจำเป็น" ก็ต้อง "ตรวจเท่าที่จำเป็น" เท่านั้น ... ไม่ใช่ตรวจมันตะพึดตะพือไปทุกเม็ดทุกรายละเอียดอย่างไร้สาระไปวันๆ เหมือนอย่างนักบัญชีส่วนใหญ่ หรือกรมสรรพากร ที่ "จุกจิกหยุมหยิม" กับการตรวจสอบเอกสารที่คัดลอกซ้ำๆ กันหลายๆ ครั้งลงในแบบฟอร์มที่ไม่เหมือนกันหลายๆ แบบ แล้วเอามา "ตรวจพิสูจน์อย่างเสียสติ" ว่า ผลรวมของสิ่งที่คัดลอกมาทั้งหมดนั้น ยังคงเหมือนเดิมทุกๆ ครั้งรึเปล่า ?!!?!!

ก็ต้องยอมรับล่ะครับว่า แนวคิดในหนังสือ Black Box Thinking ของ Matthew Syed นั้น ค่อนข้างที่เน้นไปในประเด็น "การสำรวจทุกรายละเอียด" แล้วก็ยังเป็น "การสำรวจอย่างเข้มข้น" ด้วยอีกต่างหาก ?! ... เพียงแต่ว่า ... มันเป็น "ความละเอียด" กับ "ความเข้มข้น" ในระดับของ "การพัฒนา" ... ไม่ใช่ระดับ "หยุมหยิมปัญญาอ่อน" แบบกรมสรรพากร ที่ไม่เคยก่อเกิดพัฒนาการใดๆ ขึ้นมาอย่างเป็นชิ้นเป็นอันเลย !!! เพราะในขณะที่ "กล่องดำ" น่าจะเป็นแบบจำลองที่ดีของ "การสำรวจตรวจสอบทุกๆ แง่มุมของกระบวนการปฏิบัติงานอย่างละเอียดยิบ" ... แต่มันก็ยังเป็นแบบจำลองที่ดีของการ "การประมวลข้อมูลเพื่อการตรวจสอบทั้งหมด" ไว้ใน "อุปกรณ์ที่เรียบง่ายที่สุด" เพียงชิ้นเดียว แต่สามารถโยงใยผลของการตรวจสอบไปสู่ทุกๆ ประเด็นของการปฏิบัติงาน, ทุกๆ รายละเอียดของกระบวนการอย่างรอบด้าน โดยไม่ต้องกระจายการจัดเก็บข้อมูลออกไปหลายๆ ที่, หลายๆ จุด, หลายๆ รูปแบบ, เหมือนอย่างที่ "นักวิชาการปัญญาอ่อน" ของกรมสรรพากร หรือของหน่วยงานราชการทั้งหลายเขาทำกันมาตลอดทุกยุคทุกสมัย ... กระบวนการทำงานที่สลับซับซ้อน และเต็มไปด้วยรายละเอียดที่ซ้ำซากหยุมหยิม ย่อมสะท้อนถึง "ความสิ้นคิด" ของผู้ที่ออกแบบกระบวนการทำงานเหล่านั้นเอง ซึ่งไม่เคยเข้าใจใน "ภาพรวมของกระบวนการทำงาน" ที่เป็นจริงเลยแม้แต่น้อย !!!?!??

แม้ว่าหนังสือ Black Box Thinking ของ Matthew Syed จะเปิดประเด็นด้วยแบบจำลองของ "กล่องดำ" อันเป็นหัวใจหลักของกระบวนการพัฒนาระบบความปลอดภัยในโลกของวิศวกรรมการบิน ... ซึ่งบางครั้งถึงกับล้วงลึกลงไปถึงการจัดวางตำแหน่งของสวิทช์ต่างๆ ในห้องนักบิน รวมถึงขนาด รูปร่าง และสีสัน ของปุ่มต่างๆ ที่อาจจะก่อให้เกิดความผิดพลาดในขณะบังคับการบินด้วยซ้ำ ... ถ้าเทียบกับ "การเพิสูจน์อักษร" ในโลกของการพิมพ์ ก็คงจะประมาณว่า จะต้องมีการตรวจทุกตัวสะกด ตลอดจนเครื่องหมายวรรคตอนต่างๆ ที่จะต้องพิจารณาถึงการขึ้นบรรทัดใหม่ หรือการแยกเรื่อง แยกบท หรือแยกย่อหน้าออกจากกัน ฯลฯ นั่นเลยทีเดียว ... ยุบยิบมากๆ ... แต่ปัจจัยสำคัญที่สุดที่จะทำให้ "กระบวนการสำรวจพิสูจน์อย่างเป็นระบบ" ดังกล่าวมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลอย่างที่ควรจะเป็นก็คือ ... "ความเชื่อในกบาล" ของ "คน" เท่านั้น !!?!

• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ตนคือ "บุคคลสมบูรณ์แบบ" ที่จะไม่มีวันทำสิ่งใดๆ ผิดพลาดได้เลยในชีวิต ย่อมไม่พัฒนาตนเอง
• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ตนได้ "ปฏิบัติงานอย่างเต็มที่เต็มกำลังความสามารถ" แล้ว ย่อมไม่พัฒนาตนเอง
• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ตนได้บรรลุถึง "ปลายสุดแห่งศักยภาพของตน" แล้ว ย่อมไม่พัฒนาตนเอง
• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ผู้คนทั้งหลายในโลกนี้ล้วน "ด้อยกว่าตน" ย่อมปิดกั้นตัวเองจากทุกๆ ความคิดเห็นที่ผิดแปลกแตกต่าง
• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ศักยภาพของตน คือเรื่องของ "โชคชะตาฟ้าลิขิต" ย่อมปฏิเสธการเรียนรู้ใดๆ ในชีวิตส่วนที่เหลือ
• ใครก็ตามที่ "เชื่อว่า" ความไม่สมประกอบของผลงานใดๆ ล้วน "ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับตน" ย่อมปฏิเสธโอกาสของการเรียนรู้
• ฯลฯ

การ "เชื่อว่า" ทุกสรรพสิ่งสามารถเกิดขึ้นได้ ทุกสรรพสิ่งสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ไม่เคยเป็นหลักประกันว่าสิ่งนั้นๆ จะต้องเกิดขึ้นได้จริง หรือสิ่งนั้นๆ จะต้องเปลี่ยนแปลงได้จริงอย่างที่ "เชื่อ" เสมอไป ... แต่การ "เชื่อว่า" ทุกสรรพสิ่งล้วนเป็นไปไม่ได้ ทุกสรรพสิ่งล้วนไม่สามารถเปลี่ยนแปลง ย่อมเป็นหลักประกันว่า ไอ้เวรที่ "เชื่อ" อย่างนั้น จะไม่ยอมเรียนรู้ใดๆ เพื่อพัฒนาตนเองอีกเลยในชีวิตส่วนที่เหลือของมัน ...

"กล่องดำ" ที่ไม่เคยถูก "เปิดออก" เพื่อ "การสำรวจตรวจสอบ" อย่างเหมาะสม ย่อมไม่ก่อเกิดประโยชน์ใดๆ ให้กับ "การเรียนรู้" และ "การพัฒนา" ในระบบทางวิศวกรรมการบินฉันใด ... "สมอง" ที่ "ดักดาน" อยู่กับ "ความเชื่อ" โดยไม่เคยได้รับ "การสำรวจพิสูจน์" ใดๆ ย่อมต่างจาก "ลำไส้ใหญ่" เพียงแค่ตำแหน่งแห่งที่ของมันในร่างกายของมนุษย์ ... ฉันนั้น !!